1. Đột quỵ và chóng mặt là gì?

Đột quỵ (stroke) là tình trạng y tế xảy ra khi có sự gián đoạn cung cấp máu lên não. Có thể xảy ra do mạch máu bị tắc (đột quỵ do thiếu máu cục bộ) hoặc vỡ mạch máu (đột quỵ xuất huyết). Đột quỵ dẫn đến nhiều triệu chứng khác nhau, như tê hoặc yếu đột ngột ở mặt, cánh tay hoặc chân, khó nói hoặc hiểu lời nói, đau đầu dữ dội, chóng mặt và mất thăng bằng. Vì vậy đột quỵ cần cấp cứu khẩn cấp  y tế vì chúng có thể gây tổn thương não trong vòng vài phút.

Chóng mặt (vertigo) đặc trưng bởi cảm giác sai lệch cảm giác quay cuồng, dẫn đến mất thăng bằng , ngất, và mất phương hướng. Những triệu chứng kèm theo bao gồm buồn nôn, đổ mồ hôi, mất cân bằng, nhìn mờ. Nguyên nhân gây bệnh thường là do tổn thương ở dây thần kinh ngoại biên hoặc trung tâm của hệ thống tiền đình.

Chóng mặt có thể do nhiều yếu tố khác nhau gây ra, bao gồm các vấn đề về tai trong, rối loạn hệ thống tiền đình, chấn thương đầu và thậm chí do một số loại thuốc.  Các tình trạng thường gặp liên quan đến chóng mặt bao gồm chóng mặt tư thế kịch phát lành tính (BPPV), bệnh Meniere, viêm dây thần kinh tiền đình và viêm mê đạo.

2. Đột quỵ và chóng mặt có triệu chứng gì?

Khi một động mạch trong não bị tắc hoặc vỡ, nó sẽ dẫn đột quỵ. Các triệu chứng đặc trưng của đột quỵ như khuôn mặt rũ xuống, yếu tay và nói ngọng, đau đầu, buồn nôn, tê và cảm giác chóng mặt.

Chóng mặt là một cảm giác khiến người ta cảm thấy như thể môi trường xung quanh đang chuyển động quay cuồng. Tình trạng này thường đi kèm với buồn nôn và có thể do các vấn đề ở tai trong, đường dẫn truyền thần kinh cảm giác hoặc não.

 Mặc dù chóng mặt là một vấn đề phổ biến nhưng nó thường không được chẩn đoán cho đến khi trở thành vấn đề nghiêm trọng. Do đó, nếu dễ gặp phải vấn đề này hoặc có bất kỳ triệu chứng nào nêu trên, bạn phải đi khám ngay lập tức.

Chóng mặt có một số triệu chứng giống như đột quỵ, nhưng đây không phải là triệu chứng điển hình và khó xác định. Việc không xác định được  có thể dẫn đến chẩn đoán sai với những hậu quả nghiêm trọng như tăng tình trạng khuyết tật và tử vong.

3. Chẩn đoán chóng mặt và đột quỵ

Khi một người bị chóng mặt do các vấn đề ở tai trong, loại chóng mặt này được gọi là chóng mặt lành tính, nghĩa là nó không có hại. Thông thường, các bác sĩ sẽ kiểm tra chóng mặt lành tính khi đó là triệu chứng duy nhất hiện diện. Tuy nhiên, nếu xuất hiện các triệu chứng khác, chẳng hạn như rung giật nhãn cầu (cử động mắt không tự chủ) và buồn nôn hoặc nôn, các chuyên gia y tế có thể sử dụng xét nghiệm HINTS mới.

HINTS là bài kiểm tra gồm ba phần tập trung vào kiểm tra chuyển động của mắt để phát hiện sự xuất hiện của đột quỵ. Điều quan trọng cần lưu ý là xét nghiệm này chỉ có thể được thực hiện bởi các chuyên gia qua đào tạo và có nhiều kinh nghiệm. mới có kết quả chính xác.

Chẩn đoán đột quỵ là rất quan trọng để điều trị kịp thời và hiệu quả, và chụp cắt lớp não là công cụ chẩn đoán phổ biến nhất mà các bác sĩ sử dụng như chụp MRI hoặc CT. Chụp CT được sử dụng phổ biến hơn và được chỉ định cho khoảng 40% số ca nhập viện cấp cứu vì chóng mặt.  Thật không may, chụp CT có thể bỏ sót hơn 80% các ca đột quỵ ở thân não và tiểu não. Đây là một vấn đề nghiêm trọng vì đột quỵ ở thân não và tiểu não được biết là nguyên nhân gây chóng mặt. Những cơn đột quỵ như vậy có thể ảnh hưởng đến khả năng giữ thăng bằng của một người và dẫn đến chóng mặt, buồn nôn và các triệu chứng thần kinh khác.

4. Điều trị đột quỵ và chóng mặt

Điều trị đột quỵ :

·        Thuốc làm tan cục máu đông (Liệu pháp làm tan huyết khối, thường là trong vòng 4,5 giờ kể từ khi xuất hiện triệu chứng—về hiệu quả của chúng.

·        Cắt huyết khối cơ học: Thủ tục này sử dụng một ống thông để loại bỏ cục máu đông khỏi mạch máu bị tắc nghẽn. Thời gian là tiêu chí quan trọng trong điều trị đột quỵ, tùy thuộc vào loại đột quỵ mà bác sĩ có thể xác định các dấu hiệu đột quỵ - như yếu chân tay đột ngột, khó nói hoặc đau đầu dữ dội - và tìm kiếm sự chăm sóc y tế ngay lập tức có thể tạo nên sự khác biệt.

Điều trị chóng mặt:

Không giống như đột quỵ, chứng chóng mặt hiếm khi trở thành một trường hợp cấp cứu y tế và con đường điều trị của nó rất khác nhau:

·        Phục hồi chức năng tiền đình: Liệu pháp này bao gồm các bài tập và thao tác phù hợp để tăng cường sự cân bằng và dập tắt cơn chóng mặt.

·        Thuốc: Trong một số trường hợp, thuốc có tác dụng làm giảm triệu chứng chóng mặt. Thuốc kháng histamine, thuốc chống nôn hoặc thuốc benzodiazepin có thể giúp kiểm soát tình trạng chóng mặt và buồn nôn vốn có do chóng mặt.

·        Thao tác Epley: Được thiết kế dành riêng cho BPPV, thao tác Epley bao gồm một loạt chuyển động của đầu và cơ thể để định vị lại các tinh thể canxi ở tai trong.

·        Điều chỉnh lối sống: Đối với bệnh Meniere, việc điều chỉnh lối sống như tuân thủ chế độ ăn ít muối, thuốc lợi tiểu và kỹ thuật giảm căng thẳng có thể được chỉ định để chế ngự các cơn chóng mặt bùng phát.